Stellingen
De scherpste stellingen van Nederland vind je hier. Ieder jaar 9 landelijke stellingen voor de voorrondes en twee of drie provinciale stellingenSeizoen 2024-2025
Stelling 1
Baby’s en peuters eten vrij gezond, maar na het vierde levensjaar gaat het achteruit met de gezonde eetgewoonten, richting een dieptepunt in de puberjaren. Dat constateert het CBS op basis van onderzoeken. 12- tot 18-jarigen nemen veel ongezonde snacks en drankjes met suiker erin, en eten nauwelijks fruit. De huidige generatie is daarnaast ongezonder gaan eten dan vorige generaties jongeren. Hoe valt deze trend te keren? De stelling is: Jongeren moeten gezonder gaan eten en drinken.
Stelling 2
Fast fashion heeft een grote aantrekkingskracht op jongeren. Een bekend voorbeeld is webshop Shein dat elke dag zo’n 6.000 nieuwe items uitbrengt. Textielarbeiders in Sheinfabrieken worden echter uitgebuit en de milieu impact is groot. Fast fashion heeft ervoor gezorgd dat we veel meer kleding produceren en weggooien, het tegenovergestelde van de gewenste circulaire economie. De stelling is: Fast fashion moet verboden worden.
Stelling 3
De grootste Nederlandstalige influencer Jade Anna van Vliet (20) heeft haar 1,8 miljoen volgers op TikTok verteld over haar borstvergroting. Het aantal mensen dat een cosmetische ingreep laat doen, is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Experts leggen hierin een relatie met de rol van influencers. Een cosmetische ingreep kent risico’s, wordt het tijd voor strengere regels? De stelling is: De leeftijdsgrens voor cosmetische ingrepen moet worden verhoogd.
Stelling 4
Tachtig jaar geleden werd Nederland bevrijd door de geallieerden. In 2024 en 2025 vieren en herdenken we de bevrijding en dat we sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog in vrijheid leven. Onder jongeren is echter zichtbaar dat de kennis over de holocaust afneemt, reden voor de overheid om actie te ondernemen. Door toenemende spanningen in de wereld is het voor docenten een uitdaging het onderwerp effectief te behandelen. De stelling is: Holocausteducatie moet een veel grotere rol krijgen in het onderwijs.
Stelling 5
In Singapore, Israël en de VS is kweekvlees voor consumenten al te koop. Maar in Nederland en de Europese Unie blokkeert de Europese Voedselveiligheidsautoriteit EFSA markttoetreding voorlopig nog. Kweekvlees wordt gemaakt op basis van stamcellen van dieren en kan de milieu impact van het eten van vlees flink omlaag brengen. Om het nieuwe voedsel toe te laten op de Europese markt is toestemming van alle Europese lidstaten nodig, iets waar bijvoorbeeld Italië tegenstander van is. De stelling is: De Europese Unie moet de verkoop van kweekvlees toestaan.
Stelling 6
Onderzoekers constateren dat jongeren een andere kijk hebben op seks zonder verliefdheid. In 2012 vond nog een kwart van de meiden het oké als twee mensen seks hebben zonder verliefd te zijn, nu denkt bijna twee derde er zo over. Voor het eerst denken meisjes hier nu vrijwel hetzelfde over als jongens. Toch starten jongeren steeds later aan seks. Hoe kijken jongeren naar hun seksuele ontwikkeling? De stelling is: De vrijere seksuele moraal is goed voor jongeren.
Stelling 7
Instagram en TikTok zijn de belangrijkste nieuwsbronnen voor jongeren, en dat ondermijnt de democratie, waarschuwt mediawaakhond Commissariaat voor de Media. Nieuwsmerken zijn echter nog terughoudend om aanwezig te zijn op sociale media. Het commissariaat roept op om techbedrijven te reguleren, zodat nieuws prominenter wordt in het aanbod en verdienmodellen voor de nieuwssector ontstaan. Hiervoor is het onder meer nodig dat algoritmes worden aangepast. De stelling is: Techbedrijven moeten verplicht worden tot het brengen van een hoogwaardig nieuwsaanbod op sociale media.
Stelling 8
Nederland houdt zich inmiddels aan de NAVO-norm om 2% van het bruto nationaal product uit te geven aan defensie uitgaven. De regering constateert dat de veiligheidssituatie voor Nederland verslechtert, en het aantreden van Donald Trump als president van de Verenigde Staten heeft mogelijk grote consequenties voor onze veiligheid. Jongeren die nu leven zijn opgegroeid met vrede, maar door de veiligheidssituatie is er steeds meer aandacht voor de rol die jongeren kunnen spelen om vrede te behouden. In Zweden en Finland worden burgers actief gewaarschuwd voor de gevaren van een oorlog. Moet er in Nederland meer urgentie komen of is het risico op oorlog klein? De stelling is: Nederland moet zich voorbereiden op een nieuwe oorlog.
Stelling 9
Meisjes tussen de 13 en 18 jaar zijn een stuk minder gelukkig dan jongens van dezelfde leeftijd, zeker als het gaat om hun online leven. In Australië zien ze dat sociale media schade aanricht bij kinderen en wordt een minimumleeftijd van 16 jaar ingevoerd. Ook andere landen denken over maatregelen. Volgens de Europese privacywet mogen kinderen onder de zestien jaar alleen met toestemming van een ouders of voogd een online account aanmaken, maar in de praktijk kun je als tiener zonder toestemming eenvoudig een account openen. Is het gebruik van sociale media bij jongeren daadwerkelijk schadelijk en is het aan de overheid om in te grijpen? De stelling is: De Europese Unie moet strengere regels instellen voor het gebruik van sociale media door minderjarigen.
Seizoen 2023-2024
Stelling 1
De Europese Unie onderzoekt of techbedrijven gedwongen kunnen worden om socialemediaplatforms als Instagram, Facebook en Snapchat minder verslavend te maken. Trucs die leiden tot eindeloos scrollen zouden dan worden verboden, net als het automatisch starten van filmpjes. “Instagram, TikTok of X zijn net een gokkast: je kunt eindeloos doorscrollen”, zegt Europarlementariër Kim van Sparrentak. Tegelijkertijd zijn dit de functies die sociale media voor jongeren juist zo leuk maken. De stelling is: De Europese Unie moet verslavende elementen van sociale media verbieden.
Stelling 2
Het tekort aan leraren is groot. Voor goed onderwijs is het belangrijk dat er voldoende en kwalitatief geschikte leraren zijn. Het lerarentekort leidt tot allerlei creatieve oplossingen, zoals gepensioneerden voor de klas. Sommige scholen gaan noodgedwongen zelfs over tot vierdaagse lesweken. Lerarenopleidingen hebben te maken met dalende instroom waardoor het probleem voorlopig blijft bestaan. De stelling is: Jongeren moeten worden verleid om te kiezen voor een opleiding tot leraar.
Stelling 3
De leeftijd dat jongeren voor de eerste keer seks hebben, wordt steeds hoger. In 2014 was in de groep van 16 tot 25 jaar nog 63 procent seksueel actief. Nu, bijna tien jaar later, is dat 56 procent. De belangstelling om te leren over seksualiteit is nog altijd groot, bewijst het succes van de serie Sex Education. Tegelijkertijd neemt het gebruik van voorbehoedsmiddelen af waardoor het aantal soa’s in Nederland toeneemt. De stelling is: Dat jongeren op latere leeftijd seksueel actief worden is een goede ontwikkeling.
Stelling 4
Een meer plantaardig dieet leidt tot minder milieuschade en zou ook beter kunnen zijn voor de volksgezondheid, aldus de WUR. In 2022 aten Nederlanders al een halve kilo minder vlees dan het jaar daarvoor, waarschijnlijk als gevolg van de prijsstijgingen. Ook supermarkten stunten minder met vlees. Het minderen met vlees is een van de gedragsaanpassingen waarmee Nederland de meeste klimaatwinst kan behalen. Is grootschalige gedragsverandering noodzakelijk? De stelling is: Plantaardig eten moet de nieuwe norm worden.
Stelling 5
Sinds 2020 is meer dan de helft van de stemgerechtigden 50 jaar of ouder. Jongeren vormen echter de groep mensen die het langst de gevolgen van politieke keuzes ondervinden. In een handreiking hebben deelnemers van Op weg naar Het Lagerhuis vorig seizoen al adviezen gegeven aan de provincies om jongerenparticipatie te versterken. Een idee dat al langer bestaat is het invoeren van een generatietoets bij nieuw beleid. Het doel is om zichtbaar te maken wat de verwachte effecten zijn van overheidsbeleid op leeftijdsgroepen, nu en over 20-30 jaar. Zo kan nadelig beleid voor jongeren worden voorkomen. De stelling is: Iedere provincie moet een provinciale generatietoets invoeren.
Stelling 6
Verschillende universiteiten overwegen het afschaffen van de eervolle vermelding cum laude. De Vrije Universiteit Amsterdam is er al mee gestopt om de prestatiedruk onder studenten en het risico op een burn-out te verminderen. Bij de Olympische Spelen komt de nadruk te liggen op verhalen en niet op medailles. Middelbare scholieren kennen veel prestatiedruk en bekend is dat veel jongeren kampen met mentale klachten. Wordt het tijd om het streven naar excellentie overboord te gooien? De stelling is: Een zesjescultuur is goed voor jongeren.
Stelling 7
De ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI) gaan razendsnel. Naast de voordelen brengt AI ook gevaren met zich mee. Het inzetten van AI kan bijvoorbeeld ernstige gevolgen hebben als de mens er de controle over verliest. Zoals bij de ontwikkeling van biologische wapens, of andere wapensystemen. Daarnaast kan AI leiden tot een groot verlies aan banen. Zijn deze zorgen terecht of worden we gezonder, productiever en gelukkiger door AI? De stelling is: Kunstmatige intelligentie is een zegen voor de mensheid.
Stelling 8
De PVV heeft na de Tweede Kamerverkiezingen de meeste zetels in de Tweede Kamer en was onder scholieren ook de grootste partij. In het parlement hebben rechtse partijen nu een meerderheid waardoor een rechts kabinet een mogelijkheid is. Dit leidt tot zorgen bij verschillende groepen, zoals waar het gaat om het klimaat, de cultuursector en organisaties die zich inzetten voor ontwikkelingssamenwerking. In verschillende Europese landen besturen rechts-radicale partijen al mee. Wat betekent de verkiezingsoverwinning van rechtse partijen? Is het een stap vooruit of leidt het tot meer verdeeldheid en nieuwe teleurstellingen? De stelling is: De verkiezingsoverwinning van rechtse partijen zet Nederland op achterstand.
Stelling 9
Meer tieners krijgen diabetes type 2, een ziekte die te boek staat als ouderdomssuiker. De jongste patiënten zijn gemiddeld 12 jaar. Inmiddels zijn meer dan honderdduizend kinderen in Nederland veel te zwaar. Kinderartsen vinden dat de leefomgeving snel gezonder moet worden. Voor scholen ligt hier een uitdaging, nog altijd verkopen veel schoolkantines ongezonde producten en is fastfood dichtbij. De helft van alle kinderen en jongeren in Nederland zegt dat zij verleid worden door reclames voor ongezond eten. Gaat het om een eigen verantwoordelijkheid van jongeren of moet de wetgever optreden? De stelling is: Jongeren moeten beter worden beschermd tegen ongezond voedsel.
Seizoen 2022-2023
Stelling 1
Niet alleen in Nederland maar in de hele wereld is de impact van klimaatverandering zichtbaar. Om klimaatverandering af te remmen is er snel actie nodig. Jongeren zullen de grootste impact van klimaatverandering meemaken, terwijl hun ouders en grootouders te weinig doen om een goede voorouder te zijn. Tegelijkertijd is het voor alle generaties lastig om ook daadwerkelijk duurzamer te leven. We zijn er vooral goed in om anderen te wijzen op hun niet-duurzame keuzes. Kunnen we samen op tijd de omslag maken? De stelling is: Jongeren moeten hun ouders dwingen om duurzamer te leven.
Stelling 2
De populariteit van de monarchie in Nederland blijft teruglopen. Verschillende experts uiten hun zorgen en ook de politiek is kritisch. Hoewel kroonprinses Amalia haar jaarlijkse toelage terugstort, liggen de kosten van het koningshuis onder een vergrootglas. Tegelijkertijd geven buitenlandse bezoeken van de koninklijke familie kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven en heeft de koning een samenbindende rol. Is de monarchie niet meer van deze tijd of verbindt het juist de Nederlandse samenleving? De stelling is: De monarchie moet worden afgeschaft.
Stelling 3
In de afgelopen jaren is de woke-beweging in opkomst in Nederland. Dit maakt veel kritiek los. Ook minister Dilan Yesilgöz haalde onlangs hard uit naar het ‘wokisme’. Zo zou de cancel-cultuur te ver gaan en legt de beweging een beslag op de vrijheid van meningsuiting. Opent de woke-beweging ons de ogen voor onrecht, of beperkt het juist de vrijheid van anderen? De stelling is: De woke-beweging is een verrijking voor de Nederlandse samenleving.
Stelling 4
Uit onderzoek blijkt dat veel jongeren met mentale problemen kampen, zoals psychische problemen en stress. Met name bij meisjes is de situatie verslechterd. Ook zijn er relatief veel jongeren met suïcidale gedachten. België kiest voor een aanpak waarbij psychologen worden ingezet in het onderwijs om jongeren geestelijk gezond te houden. Een voorbeeld dat navolging verdient? De stelling is: Er moeten verplicht psychologen op scholen worden ingezet om jongeren mentaal gezond te houden.
Denk je aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfmoord helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.
Stelling 5
Burgers zijn ontevreden over de politiek en er is een sterke anti-overheidsstemming zichtbaar. In 2022 kwam slechts 50 procent van de kiezers opdagen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Dit doet vrezen voor de opkomst bij de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart. Van 1917 tot 1970 kenden we in ons land bij verkiezingen een opkomstplicht. Is de tijd rijp om de opkomstplicht weer in te voeren? De stelling is: Nederland moet de opkomstplicht opnieuw invoeren.
Stelling 6
President Poetin van Rusland probeert de Europese Unie uit elkaar te spelen. Tot dusver reageert Europa in gezamenlijkheid op de agressie van Rusland. Samenwerking in Europa is daarnaast o.a. zichtbaar bij de coronacrisis, de hoge energieprijzen en de sancties tegen Rusland. Steeds verdere Europese integratie lijkt logisch, ondanks de groei van rechts-populistische partijen. Willen burgers dit dus eigenlijk wel? De stelling is: Verdere Europese integratie is noodzakelijk.
Stelling 7
Scholen moeten de seksuele voorlichting moderniseren en ook aandacht besteden aan bijvoorbeeld genot, genderdiversiteit en het aangeven en herkennen van seksuele grenzen. Daarvoor pleiten 37 organisaties in een manifest. Docenten willen die onderwerpen graag meer aandacht geven, maar het ontbreekt hen vaak aan tijd. Werkt een modernere seksuele voorlichting of doen jongeren zelf wel hun kennis op? De stelling is: Modernere seksuele voorlichting in het onderwijs is essentieel voor de seksuele ontwikkeling van jongeren.
Stelling 8
Scholieren zitten gemiddeld zo’n vijf uur per dag achter hun smartphone. Uit onderzoek van DUO blijkt dat telefoons leiden tot slechte schoolprestaties en verminderde taal- en leesvaardigheid. Neuropsychiater Theo Compernolle stelt dat het concentratieverlies maakt dat jongeren veel meer tijd nodig hebben om te leren, ze veel meer fouten maken en veel meer stress ervaren. Een ruime meerderheid van de leraren op de basisschool en middelbare school is voor een verbod op smartphones in de klas. Ook in de politiek gaan er stemmen op voor meer wetgeving. De stelling is: Er moet een smartphone verbod komen op scholen.
Stelling 9
Er komen in 2023 naar verwachting meer asielzoekers naar Nederland dan in 2022. Het kabinet stelde de prognoses voor de instroom naar boven bij. Het kabinet wil mede hierdoor de migratie gaan inperken. Daarbij wordt niet alleen naar asielzoekers gekeken, het overgrote deel van de migranten komt op een andere basis naar Nederland, bijvoorbeeld arbeidsmigranten. Premier Rutte zei in november dat het aantal asielzoekers omlaag zal moeten, omdat hij de verwachte asielinstroom van 50.000 in 2023 “veel te hoog” vindt. Tegelijkertijd heeft Nederland zich te houden aan internationale verdragen. Het is daarom de vraag of de regering deze ambitie in de praktijk kan brengen. Tegelijkertijd zijn migranten een oplossing voor de tekorten op de arbeidsmarkt. De stelling is: Het inperken van de migratie is goed voor Nederland.
Seizoen 2021-2022
Stelling 1
Facebook kwam wereldwijd onder vuur te liggen na de onthulling van een oud-medewerker dat het bedrijf winst maken belangrijker vindt dat de veiligheid van gebruikers. In reactie op de beschuldigingen tegen Facebook dat zijn platforms schadelijk zijn voor kinderen, komt het bedrijf met maatregelen. Het is de vraag of bedrijven als Facebook zelf in staat zijn om te verbeteren of dat overheidsingrijpen noodzakelijk is. Of is de internetgebruiker zelf aan zet? De stelling is: Er moet strikte wetgeving komen voor social media bedrijven.
Stelling 2
Abortus is terug op de politieke agenda. Texas en Polen voeren strenge anti-abortus wetgeving in, in Nederland debatteert de Eerste Kamer over verruiming. Eén initiatief, van PvdA en GroenLinks, geeft huisartsen het recht de abortuspil aan vrouwen te verstrekken. Nu hebben ze dit niet. Een ander initiatief, van D66, wil de verplichte bedenktijd van vijf dagen voor vrouwen schrappen. Politiek wordt er verschillend over gedacht, maatschappelijk is er veel steun voor abortus. De stelling is: In Nederland moet het makkelijker worden om abortus te plegen.
Stelling 3
Schrijver David Van Reybrouck pleit al jaren voor meer burgerinvloed. Nu roept hij op tot een ‘preferendum’ als “bijzonder krachtig instrument om lastige knopen mee door te hakken.” Bij een klassiek referendum mag de burger louter ‘ja’ of ‘nee’ antwoorden op een vraag. Bij een preferendum mag de burger genuanceerd reageren op voorstellen die andere burgers hebben bedacht. Met name voor het klimaatbeleid ziet Van Reybrouck grote mogelijkheden. Provincies spelen een belangrijke rol in het halen van de klimaatdoelen. De stelling is: De provincie moet preferenda organiseren.
Stelling 4
Tijdens de coronapandemie werd zichtbaar dat er bij een deel van de samenleving minder vertrouwen is in de overheid en de wetenschap. Mensen wereldwijd wenden zich tot alternatieve behandelingen of methoden gebaseerd op niet-wetenschappelijke inzichten. Ook kwam recent Giel Beelen onder vuur te liggen door het verkopen van ‘guru-druppels’. Experts vrezen dat kinderen gevaar lopen door slechte behandelmethoden. Schiet de wetgeving tekort? De stelling is: Geneesmiddelen en alternatieve behandelmethoden zonder bewezen werking moeten verboden worden.
Stelling 5
Het klimaatrapport van het IPCC laat zien dat we echt aan de slag moeten om de klimaatverandering te keren. Wereldwijd nemen jongeren het voortouw om verandering af te dwingen. De 16-jarige Jesse van Schaik zegt: “Ik word gewoon steeds bozer. Ik ben 16, ik sta actie te voeren, het hele idee dat ik dit moet doen, terwijl het niet mijn verantwoordelijkheid is.” Actievoerders zijn boos op regeringen en grote bedrijven, die te weinig doen om klimaatverandering tegen te gaan. De stelling is: Actievoeren helpt voor een beter klimaat.
Stelling 6
De serie Sex Education helpt met haar diverse personages jongeren om over seks en gender te praten. Trouw stelt dat de “taboedoorbrekende serie” ouders moet doen besluiten om met hun kinderen over seks te praten. Mediawetenschapper Linda Duits van de Universiteit Utrecht is kritischer: “Progressieve mensen vinden de serie fantastisch maar die zijn al open over seks. Worden de jongeren die dit het hardst nodig hebben wel bereikt?” De stelling is: Taboes over seks zijn voor jongeren verdwenen!
Stelling 7
Een ruime meerderheid van de Polen steunt het EU-lidmaatschap van hun land. Toch wil de huidige regering wel de lusten, maar niet de lasten van de EU. Het land is hard op weg om zichzelf buiten de Europese rechtsorde te plaatsen. Ook Hongarije ligt regelmatig op ramkoers met de EU. Inwoners van Polen zijn bang dat het land de Europese Unie zou kunnen verlaten. Daarnaast is de roep hoorbaar om het mogelijk te maken om lidstaten uit de EU te zetten. De stelling is: Landen die breken met het Europees recht moeten de Europese Unie uit.
Stelling 8
De Duitse regering heeft aangekondigd dat ze cannabis wil reguleren voor recreatief gebruik. In meer landen zien we de trend naar een andere omgang met cannabis. Veertig burgemeesters in ons land stellen dat het verbod op softdrugs de handel erin aantrekkelijk maakt voor de georganiseerde misdaad, en dat cannabis legaal zou moeten worden. In een manifest geven ze aan dat scholieren ook te gemakkelijk de criminaliteit in worden gezogen. Is het legaliseren van softdrugs een antwoord op de toenemende criminaliteit? De stelling is: Nederland moet softdrugs legaal maken.
Stelling 9
De mentale gezondheid van tieners lijdt onder het gebrek aan sociaal leven en het vele online onderwijs. De overheid ziet dat jongeren behoefte hebben aan laagdrempelige ondersteuning voor hun mentaal welzijn en kwam met gerichte acties. Ook Kroonprinses Amalia bespreekt tegenwoordig geregeld haar mentale gezondheid met een professional. Voor veel ouders is mentaal welzijn een punt van zorg. Docenten kunnen een belangrijke rol spelen in het signaleren, ondersteunen en doorverwijzen van leerlingen met mentale problemen. Maar veel docenten weten niet hoe ze dit goed kunnen doen. De stelling is: Docenten moeten getraind worden in het herkennen en bespreekbaar maken van mentale problemen.
Naast bovenstaande negen stellingen zijn er per voorronde provinciespecifieke stellingen die apart worden gepubliceerd.
Seizoen 2020-2021
Stelling 1
De leesvaardigheid van Nederlandse jongeren gaat achteruit. Dit blijkt uit een internationaal onderzoek waarin de prestaties van 15-jarigen uit verschillende landen worden vergeleken. 2,5 miljoen mensen in Nederland kunnen niet goed genoeg lezen om de bijsluiter van een medicijn te begrijpen. Zondag met Lubach wijst naar het ‘begrijpend lezen’. Verschillende organisaties zijn een leesoffensief gestart. Charlotte Remarque (22) weet waarom lezen ‘uit’ is: ‘’een argument dat ik vooral hoor van de generatie onder mij, mijn broertje van 16: dat veel Netflixseries inmiddels beter zijn dan boeken.” De stelling: Jongeren meer aan het lezen krijgen is een kansloze missie.
Stelling 2
In 2018 heeft de Staatscommissie Parlementair Stelsel een rapport uitgebracht over de staat van ons huidige kiesstelsel. Conclusie is dat een groot deel van de Nederlanders zich niet vertegenwoordigd voelt. Ook komen veel Tweede Kamerleden uit de Randstad. Het kabinet wil nu het kiesstelsel wijzigen. Straks kan de kiezer een stem uitbrengen op een partij, en zo stemmen op de hele kandidatenlijst, of op één kandidaat van die partij. Achterliggend doel is om meer mensen met voorkeursstemmen in de Tweede Kamer te krijgen, zodat ook meer kandidaten uit de provincie in het parlement komen. De stelling is: Kiezers moeten de mogelijkheid krijgen om op de hele kandidatenlijst van een partij te stemmen.
Stelling 3
De #MeToo beweging heeft wereldwijd geleid tot veel verandering. Minister Grapperhaus is er voorstander van om de wet te veranderen en seks zonder expliciete toestemming strafbaar te stellen. De petitie van de 19-jarige Myrthe over seksuele intimidatie laat zien dat er nog veel werk te doen is. Jongeren geven zelf aan meer te willen leren over het aangeven van seksuele grenzen. Toch worden gesprekken met ouders over seks vooral gemeden. Moeten ouders het weten als hun kind aan seks begint en zijn zij medeverantwoordelijk voor verkeerd gedrag? De stelling is: Jongeren die aan seks willen beginnen moeten formeel toestemming vragen aan hun ouders/verzorgers.
Stelling 4
Complottheorieën zijn van alle tijden. Afgelopen tijd komen complotdenkers meer in het nieuws, waarbij ook veiligheid in het geding is. Zo zijn diverse zendmasten in brand gestoken, voelen Kamerleden zich onveilig en verwijderde de NOS stickers op hun voertuigen. Arjen Lubach maakte een uitgebreide analyse en roept YouTube op de ‘fabeltjesfuik’ te fixen. YouTube onderneemt nu stappen, maar waarschuwt zelf dat dit niet de beste oplossing is. Socioloog Jaron Harambam pleit juist voor meer dialoog met complotdenkers. De stelling is: Het gevaar van complotdenken wordt overschat.
Stelling 5
In de coronacrisis staat solidariteit tussen generaties centraal in het beleid van de overheid. Alle maatregelen hebben tot doel om ouderen en kwetsbaren te beschermen. Maar de ‘corona-eenzaamheid’ onder jongeren is groot en de financiële gevolgen voor toekomstige generaties zijn omvangrijk. Ria Roerink stelt dat scholieren en de daaropvolgende jongere generaties een groter risico hebben om economisch getroffen te worden door de gevolgen van de coronacrisis. De koning zei in de Troonrede juist dat het de kunst is om “over deze crisis heen de toekomst te blijven zien en te blijven werken aan perspectief voor alle generaties.” Maar hoe rooskleurig is dit perspectief voor jonge mensen eigenlijk? De stelling is: De gevolgen van de coronacrisis zetten de jongere generaties op achterstand.
Stelling 6
De aanpak van klimaatverandering staat overal op de politieke agenda. Over de hele wereld zijn jongerenbewegingen in opkomst die zich inzetten om klimaatverandering tegen te gaan. In Nederland trokken klimaatdemonstraties tienduizenden mensen, en scholieren organiseerden ook hun eigen protesten. De doelen van de overheid zijn er al. Maar de bouw van windmolens of de aanleg van zonneweides stuit op protest. Het kabinet zegt dat kernenergie gezien kan worden als een serieuze optie om Nederland van energie te voorzien, zo schreef minister Wiebes aan de Tweede Kamer. Verschillende provincies, onder andere Limburg, Brabant en Utrecht, onderzoeken de mogelijkheden van de komst van een kerncentrale. Is een kerncentrale in jouw provincie wenselijk? De stelling is: In onze provincie moet een nieuwe kerncentrale komen.
Stelling 7
Er is de afgelopen tijd een hoop te doen geweest over ons uiterlijk. Vorige jaar verwijderde Instagram na kritiek surgery filters. Maar alsnog worden Botox en Lipfillers steeds populairder onder jongeren. Daartegenover staat de Body Positivity-beweging. CDA-Kamerlid Joda van den Berg wil jongeren beschermen en de leeftijdsgrens voor cosmetische (dus niet medische) ingrepen verhogen. Is dat wenselijk en heeft dit wel het gewenste effect? De stelling is: De leeftijdsgrens voor cosmetische ingrepen moet omhoog naar 21 jaar.
Seizoen 2019-2020
Stelling 1
Het drugsgebruik onder jongeren is alarmerend, vinden steeds meer partijen. Burgemeesters zijn hier bezorgd over en verenigen zich tegen de inburgering van drugs. In de provincie Brabant loopt een campagne om de jongeren ervan te overtuigen dat drugs gebruiken niet normaal is. ‘Drugs? Dat kunnen we hier niet gebruiken’ is de slogan die gehanteerd wordt. Premier Rutte waarschuwt niet alleen drugscriminelen, maar ook gebruikers van drugs voor de gevolgen voor de maatschappij. Hij zei dat “bij iemand die zijn eerste jointje rookt of een pilletje neemt op een dancefestival de vraag begint. Daarna komt het aanbod en uiteindelijk ontstaat de verschrikkelijkste criminaliteit met een omzet in Nederland van tientallen miljarden.” Moeten jongeren die drugs gebruiken zich meer bewust zijn van de effecten? De stelling luidt: Jongeren die drugs gebruiken zijn asociaal bezig.
Stelling 2
De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB), een onafhankelijk adviesorgaan van de regering en het parlement, stelt voor de Kieswet aan te passen zodat jongeren vanaf zestien jaar kunnen stemmen tijdens lokale en provinciale verkiezingen. Tussen 1919 en 1972 werd de kiesgerechtigde leeftijd in vier stappen verlaagd van 25 naar 18 jaar. Dat kon relatief eenvoudig, omdat het alleen vastgelegd stond in de Kieswet. Pas sinds 1972 staat de leeftijdsgrens ook in de Grondwet. Jongeren onder de 18 jaar werden toen niet competent genoeg geacht om te stemmen, zo staat in de uitleg bij dat wetsvoorstel. Tijd om hier verandering in te brengen? De stelling is: Jongeren moeten op hun 16e kunnen stemmen voor de gemeenteraad en Provinciale Staten.
Stelling 3
De roep om euthanasie voor kinderen onder de 12 jaar mogelijk te maken zwelt aan. Voor kinderen van 1 tot 12 is niets in de wet geregeld, maar toch zijn er gevallen waarbij euthanasie ‘een welkome optie’ zou zijn geweest. Volgens kinderartsen is er grote behoefte aan mogelijkheden voor actieve levensbeëindiging voor kinderen onder de twaalf jaar die ‘uitzichtloos en ondraaglijk lijden’. Euthanasie is nu voor deze groep niet mogelijk. De stelling is: Euthanasie voor kinderen onder de 12 jaar moet mogelijk worden.
Stelling 4
Onderzoeker Marianne Cense deed voor Rutgers onderzoek naar hoe jongeren beslissingen nemen over seks. Haar conclusie: Opgroeien in een warm nest, waarin er naar kinderen geluisterd wordt en met ze gesproken wordt, is het belangrijkste. ‘Het beste is als praten over seks normaal wordt’, aldus Cense. Ze adviseert ouders seksuele onderwerpen bespreekbaar te houden met kinderen. Rector Van der Heijden van het Van Maerlantlyceum in Eindhoven vindt ook dat ouders een grote rol spelen: „De technische kant vinden leerlingen misschien op internet, maar in de beleving en het stellen van grenzen moet je ze echt begeleiden.” De stelling is: Ouders moeten een grotere rol spelen bij de seksuele voorlichting.
Stelling 5
Het tempo waarin de aarde opwarmt, heeft zijn weerga niet in de afgelopen tweeduizend jaar. Bovendien treft de huidige opwarming de gehele aarde. De 16-jarige klimaatactiviste Greta Thunberg sprak bij de opening van de Klimaattop van de VN in New York dan ook in felle bewoordingen tot het publiek. Een van de oplossingen voor het klimaatprobleem zijn bomen, stelt de Britse ecoloog Thomas Crowther. Hij pleit voor herbebossing van de aarde op ongekende schaal. Volgens de onderzoeker is er nog plaats is voor 1,2 biljoen (1.200 miljard) bomen. De trend is nu dat we meer land nodig hebben om voedsel te verbouwen voor de groeiende wereldbevolking. Massale herbebossing in Europa past in de plannen van Eurocommissaris Timmermans. De stelling is: Europa moet overgaan tot massale herbebossing.
Stelling 6
Afgelopen zomer ging #eenzamejongeren viral. Enkele jongeren zetten een post online waarin ze toegaven eenzaam te zijn. Plots was er aandacht voor een probleem wat vooral aan ouderen werd toegeschreven. Verbondenheid is belangrijk stelt Annemiek Leclaire. Vanuit de overheid komt er geld beschikbaar om eenzaamheid aan te pakken. Er zijn veel kleine initiatieven, zoals dagen voor de eenzaamheid, maatjesprojecten en coaching van docenten om het probleem te zien. Je kunt echter vraagtekens plaatsen bij de werking van deze initiatieven. Als een van de oorzaken van de eenzaamheid wordt de individualiserende samenleving genoemd. Moeten jongeren hun hun focus verleggen van zichzelf naar de ander? De stelling is: Jongeren zijn te veel met zichzelf bezig.
Stelling 7
De politie vertrouwt tegenwoordig steeds meer op algoritmes. Ook de ontwikkeling van DNA analyse technieken heeft de laatste jaren grote sprongen gemaakt. Er kan veel meer informatie gehaald worden uit kleine beetjes DNA die bijvoorbeeld aangetroffen worden op een plaats delict. Deze nieuwe ontwikkelingen maken het niet alleen mogelijk om verwantschapsonderzoek te doen om zo een DNA match te vinden, ook is het denkbaar om de DNA informatie van tot dusverre onschuldige individuen te gaan vergelijken met de genetische profielen van bekende misdadigers. Zo kan zelfs gekeken worden naar de kans dat een individu een misdaad begaat. China wil zelfs een systeem invoeren waarbij elke burger publiekelijk een score krijgt op basis van zijn moreel, politiek en financieel gedrag. Wat vinden we van deze ontwikkelingen? De stelling luidt: De inzet van voorspellend politiewerk is een aanwinst voor de samenleving.
Stelling 8
De thema’s racisme en discriminatie zijn de laatste tijd veel in het nieuws. Jacco van Sterkenburg van de Erasmus Universiteit Rotterdam ziet, naar aanleiding van het incident bij FC Den Bosch, dat voetbalsupporters reageren op ontwikkelingen in de samenleving: “Racisme sluimert altijd. Het komt op in het voetbal als het ook in de samenleving actueel is.” Terugkerend is de oproep om racisme en discriminatie hard aan te pakken, op het voetbalveld en hierbuiten Docent Marcel Rözer gelooft niet dat hard straffen de oplossing is. De stelling is: Het hard bestraffen van racisme en discriminatie is dé manier om dit uit te samenleving te verbannen.
Stelling 9
De voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en Europees Commissaris voor Klimaat Frans Timmermans presenteerden in december ambitieuze klimaatplannen. Het doel is om van Europa in 2050 een klimaatneutraal continent te maken. Het Europees Parlement erkent officieel dat er sprake is van een klimaatcrisis. Maar vrijwel tegelijkertijd met de aankondiging van de Europese plannen werd het akkoord van de klimaatconferentie in Madrid met veel kritiek ontvangen nadat er geen harde afspraken zijn gemaakt. Ondanks alle initiatieven en conferenties wereldwijd neemt de uitstoot van broeikasgassen nog altijd toe in plaats van af. Activiste Greta Thunberg spoort de wereldleiders daarom aan om radicale maatregelen te nemen. Is de Europese Green Deal genoeg om het klimaat te redden? De stelling is: De Europese “Green Deal” is het juiste antwoord op de klimaatcrisis.
Seizoen 2018-2019
Stelling 1
De opkomst van jongeren (18-24) bij de verkiezingen is keer op keer laag in vergelijking met oudere kiezers. Ook stemmen zij anders dan oudere kiezers. Als jongeren het voor het zeggen hadden bij de laatste landelijke verkiezingen hadden D66, Groenlinks en de VVD samen 77 van de 150 zetels. Om jongeren meer stem te geven in de huidige politiek komt hoogleraar Barbara Baarsma met een idee: “Laten we een jongerenparlement instellen, met leden van zestien tot en met bijvoorbeeld 25 jaar. Bij de verkiezingen mogen jongeren in die leeftijdscategorie ook een stem uitbrengen voor dit jongerenparlement. Het jongerenparlement moet echt invloed hebben.” We debatteren over de stelling: Er moet een provinciaal jongerenparlement komen.
Stelling 2
Lachgas is al langere tijd bezig met een opmars. Behalve dat het gebruik toeneemt, is lachgas ook op steeds meer plekken verkrijgbaar. Niet alleen op festivals en huisfeesten wordt het gebruikt, her en der is het in de horeca aan de bar te bestellen. Veel achtergelaten patronen zijn terug te vinden op straat. Het kabinet wil de verkoop van lachgas aan minderjarigen nu aan banden leggen. Er moet niet alleen een leeftijdsgrens komen, ook moet er een maximum komen voor het aantal patronen dat gekocht mag worden. De stelling luidt: De verkoop van lachgas aan minderjarigen moet verboden worden.
Stelling 3
Veel jongeren ervaren druk om te presteren. Uit onderzoek van de Universiteit Utrecht, het Trimbos Instituut en het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat het aantal jongeren dat druk ervaart in 2017 meer dan verdubbeld is ten opzicht van 2011. Van de 16-jarigen ervaart 47,6 % (nogal) veel druk door schoolwerk. Net over de grens geeft 60% van de Vlaamse jongeren met psychische problemen aan dat de oorzaak van hun problemen ligt in de vrees om niet aan de verwachtingen te voldoen. Is dit het einde van de verafschuwde zesjescultuur of het begin van een leven lang stressen?De stelling is: De druk op jongeren om te presteren is te hoog.
Stelling 4
President Trump dreigt met het opzeggen van het kernwapenverdrag tussen Rusland en de VS. Trump zegt zich niet meer gebonden te voelen aan het verdrag, omdat Rusland de afspraken zou hebben geschonden door nieuwe raketten te bouwen. Rusland heeft aangegeven direct “militair-technische” stappen te zetten als de VS weer kernraketten gaat ontwikkelen. Een kernwapenvrije wereld lijkt zo ver weg te zijn. Het bestaan van kernwapens wordt ook wel gezien als een garantie voor wereldvrede. In de Koude Oorlog zorgde de afschrikwekkende werking van kernwapens ervoor dat ze niet werden ingezet voor gevechtsdoeleinden. Hoe moeten we kernwapens in de huidige tijd plaatsen? De stelling is: Kernwapens dragen bij aan de wereldvrede.
Stelling 5
De Nederlandse Sportraad, de Onderwijsraad en de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving adviseren om leerlingen in het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs twee keer per dag matig intensief te laten bewegen. “Het is een dwingend advies aan de verantwoordelijke ministers. We zien meer bewegen namelijk als landsbelang”, zegt Michael van Praag, voorzitter van de Nederlandse Sportraad. “Naast de gymles is er op veel scholen te weinig initiatief om te bewegen. Tijdens de lessen zitten kinderen stil en in de pauzes spelen ze met hun mobiele telefoon. Dat moet veranderen.” Scholen hoeven op dit moment geen minimaal aantal uren sport en beweging aan te bieden. Als het aan de opstellers van het rapport ligt, wordt dit nu wettelijk vastgelegd. De stelling is: Er moet een wettelijke plicht komen die scholieren twee keer per dag een half uur laat sporten en bewegen.
Stelling 6
Een groot onderzoek onder jongeren tussen de 11 en 16 jaar wijst uit dat 10 procent van de jongens en meisjes ooit seksuele gemeenschap zegt te hebben gehad. Opvallend is wel dat het condoomgebruik onder hen sterk is afgenomen. In 2009 gebruikte ruim 80 procent van de jongeren die al seks hadden een condoom, in 2017 was dat 55 procent. Over de hele linie neemt het condoomgebruik af. Onderzoekers van kenniscentrum Rutgers constateren een verontrustende daling in het kennisniveau over soa en condoomgebruik. „Zo denkt 44 procent van de jongens in 2017 dat je minder kans hebt om een soa op te lopen als je je na de seks goed wast. In 2012 was dat nog 37 procent.” De stelling is: De kennis van jongeren over veilig vrijen schiet tekort.
Stelling 7
Kinderartsen in Nederland zijn bezorgd. Het aantal kinderen dat ingeënt wordt tegen zeer ernstige ziektes daalt. Nederland zit voor veel ziektes onder de vaccinatiegraad die de Wereldgezondheidsorganisatie WHO aanhoudt. Een gevaar voor de volksgezondheid dreigt. Er zijn verschillende plannen: artsen roepen jongeren op om zichzelf alsnog te laten inenten of ouders korten op hun kinderbijslag als ze de vaccinatie weigeren. VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff wil nog een stap verder gaan, de stelling luidt: Er moet in Nederland een vaccinatieplicht komen.
Stelling 8
Begin januari bleek dat meer dan 3500 jonge ondernemers zich vorig jaar hadden inschreven bij de Kamer van Koophandel. De Kamer van Koophandel verwacht dat in 2019 nog méér jongeren zich in zullen schrijven met een eigen bedrijf. Wetenschapper Tijs de Jong stelt dat er een nieuwe vorm van economieles moet komen, een “waar een expliciete relatie wordt gelegd met duurzaamheid, sociale participatie en ondernemerschap.” Een nieuwe Amsterdamse hogeschool heeft als hoofddoel het stimuleren van jong ondernemerschap, wordt het tijd dat het onderwijs dit meer doet? De stelling luidt: Scholieren die ondernemer zijn moeten een vak kunnen laten vallen.
Stelling 9
Eind december werd het concept van het Klimaatakkoord gepresenteerd waarin de plannen staan die in het jaar 2030 moeten leiden tot de helft minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990. Nog voordat het akkoord gepresenteerd werd trokken verschillende milieu organisaties hun handen er vanaf en ook vanuit de samenleving klinkt kritiek. Volkskrant columnist Rene Cuperus noemt het Klimaatakkoord een “ultieme provocatie in populistische tijden”. De stelling is: Het klimaatakkoord raakt burgers te hard.
Seizoen 2017-2018
Stelling 1
Het nieuwe kabinet maakt de weg vrij voor de gekozen burgemeester. De vier coalitiepartijen scharen zich achter de grondwetswijziging die dat mogelijk maakt. Ook voldoende oppositiepartijen zijn voorstander waardoor de vereiste tweederde meerderheid om de grondwet te wijzigen – in zowel Tweede als Eerste Kamer – is verzekerd. Hoe de burgemeestersverkiezing daarna gaat verlopen, gaat het kabinet nog uitwerken. Het regeerakkoord zegt niets over de Commissaris van de Koning, die voorzitter is van het College van Gedeputeerde Staten en van Provinciale Staten. Nu wordt deze door de regering benoemd voor een periode van zes jaar. De stelling luidt: De Commissaris van de Koning moet rechtstreeks door de bevolking worden gekozen.
Stelling 2
De discussie over een ‘Wet voltooid leven’ loopt al enige tijd. Dit wetsvoorstel van D66 moet regelen dat ouderen die niet ziek zijn maar hun leven voltooid achten, euthanasie kunnen krijgen. Er komt tijdens deze kabinetsperiode een wetenschappelijk onderzoek naar de groep mensen die eventueel gebruik zou maken van een dergelijke wet. Op dit moment is euthanasie in ons land alleen toegestaan onder strenge voorwaarden en controles. De stelling is: Nederland heeft een ‘Wet voltooid leven’ nodig.
Stelling 3
Afgelopen zomer kwam er een groot onderzoek uit naar de seksualiteit van jongeren waarin blijkt dat jongeren later aan seks beginnen dan vijf jaar geleden. Ook valt op dat meer jongeren seks zonder liefde goedkeuren. Jongeren praten daarnaast minder met hun vrienden en ouders over seks en gaan minder op zoek naar informatie. Mogelijk is hierdoor de seksuele kennis onder jongeren verder achteruitgegaan. Volgens onderzoeker Hanneke de Graaf kunnen deze ontwikkelingen te maken hebben met de grote hoeveelheid porno op internet. “De prikkel om zelf seks te hebben, kan door het kijken naar seksueel getinte beelden kleiner worden. Het wordt toch allemaal wat minder spannend als je het overal kunt zien.” Hoe denken jongeren er zelf over? De stelling: Jongeren hebben een verkeerd beeld van seksualiteit.
Stelling 4
Het nieuwe kabinet gaat een proef doen waarbij in een beperkt aantal gemeenten legaal geteelde wiet wordt verspreid. Het experiment moet in enkele grote en middelgrote plaatsen de complete keten van teelt tot verkoop in de coffeeshops reguleren. De huidige praktijk is dat wiet wel mag worden verkocht in een coffeeshop, maar niet geteeld of aangevoerd. Het gedoogbeleid van Nederland is uniek in de Europese Unie. In de andere EU-landen zijn teelt, handel en gebruik van drugs verboden. De stelling is: De Nederlandse overheid moet zich verre houden van wietteelt.
Stelling 5
In maart mag iedere burger in een referendum stemmen over de ‘sleepwet’ die in juni door de Eerste Kamer werd aangenomen. Dankzij de wet mogen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) voortaan op grote schaal communicatie van de kabel aftappen. Tot nu toe mochten de veiligheidsdiensten alleen communicatie van individuele targets via de kabel aftappen. Edward Snowden zei eerder: “Een kind dat vandaag geboren wordt, groeit op zonder de notie wat privacy is, het zal nooit weten wat het betekent om een privémoment te hebben, een gedachte die niet is opgenomen en geanalyseerd.” Is het inleveren van privacy gerechtvaardigd om ons beter te beschermen tegen het kwaad? De stelling is: Het inleveren van privacy is noodzakelijk voor een veiliger samenleving.
Stelling 6
Van de tien best presterende onderwijslanden hebben wij de meest onrustige klassen, stelt docent Albert Mark van Leeuwen in NRC. Verder blijkt volgens hem uit onderzoek van de OESO dat leerlingen nauwelijks uit zichzelf lezen, liever geen sommen maken en geen tijd steken in het oplossen van moeilijke problemen. Aan de wortel van die onrust ligt een verlangen naar vrijheid, vrijheid waartoe het onderwijs vergeet op te leiden aldus Van Leeuwen. “Eens was de leerplicht het alternatief voor kinderarbeid, nu is het een ophokplicht. De leerplicht botst voortdurend met de eigengereidheid van onze jeugd.” Hij oppert dan ook om de leerplicht af te schaffen voor de examenjaren. We debatteren hierover met de stelling: Leerlingen in het examenjaar moeten worden vrijgesteld van de leerplicht.
Stelling 7
De spanningen tussen de Verenigde Staten en Noord-Korea zijn de afgelopen periode flink opgelopen. Beide partijen halen openlijk hard naar elkaar uit. Het communistische regime in Noord-Korea wordt zelfs bedreigd met “totale vernietiging” als het de VS of diens bondgenoten zou aanvallen. Veel experts zijn het er echter over eens dat er geen militaire oplossingen zijn om Noord-Korea van het eigen kernprogramma af te brengen en dat diplomatieke oplossingen de enige manier zijn om onze veiligheid te bewaren. De Amerikaanse president Donald Trump noemde in zijn toespraak bij de VN niet alleen Noord-Korea maar ook Iran en Venezuela als verstoorders van de internationale orde. De stelling is: We moeten accepteren dat er altijd schurkenstaten zullen blijven bestaan.
Stelling 8
‘Jongeren moeten nieuwe oplossingen bedenken voor oude problemen zoals klimaatverandering en sociale onrechtvaardigheid.’ Dat is de krachtige boodschap van de Zuid-Afrikaanse activist Kumi Naidoo. De voormalige directeur van Greenpeace zegt dat jonge mensen innovatief en visionair moeten zijn, ‘want de oplossingen van mijn generatie zijn mislukt. Mijn advies voor jonge mensen is: heb geen vertrouwen in de huidige leiders. Het is de grootste bende mislukkelingen die je kan vinden. Ze zijn niet bereid om te aanvaarden dat ze deze puinhoop gecreëerd hebben’, zegt Naidoo. In het verleden hebben we in Nederland al vaker gezien dat mensen opstonden en in verzet kwamen tegen de heersende orde, bijvoorbeeld in de Tweede Wereldoorlog en later in de jaren zeventig en tachtig. Recente pogingen om verandering te bewerkstelligen, zoals het manifest van politieke jongerenorganisaties vorig jaar, lijken te weinig impact te hebben. “Gezicht” van de babyboom generatie Youp van ’t Hek legde in de Oudejaarsconference de vinger op de zere plek: “We vliegen de hele wereld naar de klote, en we doen het met ongelooflijk veel enthousiasme.” Wordt het tijd dat de jongere generatie op de barricaden gaat? De stelling is: Jongeren moeten in verzet komen om de wereld te redden voor het echt te laat is.
Seizoen 2016-2017
Stelling 1
In een emotioneel interview spreekt Michael Kulkens over zijn strijd tegen het gebruik van smartphones in het verkeer. Dit naar aanleiding van het fatale ongeluk waarbij zijn zoon Tommy-Boy om het leven kwam. Minister Schultz van Haegen onderzoekt momenteel of het gebruik van telefoons op de fiets verboden moet worden. Daarbij neemt het gevaar met nieuwe apps zoals Pokemon Go het gevaar van smartphonegebruik op de fiets alleen maar toe. Wordt het tijd voor de overheid om in te grijpen? De stelling is: Het gebruik van smartphones op de fiets moet verboden worden.
Stelling 2
Het is tijd voor veranderingen in de gemeentepolitiek, want de huidige politieke democratie voldoet niet meer. Dat schrijft een groep lokale bestuurders, wetenschappers en ondernemers die zich verenigd hebben als ‘Code Oranje’. De huidige onvrede over politici en de maatschappelijke polarisatie vragen volgens de ondertekenaars om een nieuwe democratie. De schrijvers signaleren dat burgers ook invloed willen uitoefenen buiten de verkiezingen om. Een van de voorstellen is om de helft van de volksvertegenwoordigers niet te kiezen maar deze te loten. De stelling luidt: Provinciale Staten moet voor de helft bestaan uit gelote volksvertegenwoordigers.
Stelling 3
Binnenkort is iedereen orgaandonor, tenzij je zelf bezwaar aantekent. Een wetsvoorstel van D66-Kamerlid Pia Dijkstra dat deze nieuwe vorm van orgaandonorschap mogelijk maakt, werd onlangs door de Tweede Kamer aangenomen. Cees Sluimer, huisarts in Deventer, regeerde in de Volkskrant op de tegenstanders van deze wet die vinden dat de overheid geen aanspraak mag maken op het menselijk lichaam. Hij vindt dat in dat geval mensen die donor zijn óók de vrijheid moeten hebben om te beslissen dat organen: “a. worden gedoneerd, maar b. níet aan vervelende profiteurs die ervoor kozen andere mensen op de wachtlijst te laten sterven.” Hij stelt: “Haken en ogen die daaraan kleven zijn mijns inziens goed op te lossen. Ik nodig artsen en juristen uit om daar dan met mij vorm aan te gaan geven.” De stelling luidt: Wie zelf geen orgaandonor wil zijn moet onderaan de wachtlijst voor organen worden geplaatst.
Stelling 4
In België heeft minister Jo Vandeurzen een nationale date-dag in het leven geroepen. Hij wil dat de donderdag de dag is waarop Belgische stellen elkaar weer eens diep en romantisch in de ogen kijken. “Een beetje meer tijd en aandacht voor elkaar kan wonderen doen”, aldus Vandeurzen. Ook in Zweden staat het onderwerp op de agenda, daar heeft de Minister van Volksgezondheid een commissie de opdracht gegeven om zich te verdiepen in het seksleven van de Zweden. In ons land zien we een hoog aantal scheidingen en swipen veel mensen dagelijks via Tinder naar een nieuwe date. Moeten we in ons land daten en relaties serieuzer nemen? De stelling is: Nederland heeft een nationale date-dag nodig.
Stelling 5
De Gemeente Den Haag heeft een proef gedaan met anoniem solliciteren. De naam van de sollicitant, de talen die hij of zij beheerst, e-mailadres, nationaliteit en geboorteplaats – alles wat maar enigszins kan duiden op iemands culturele achtergrond – wordt weggelakt. De aanleiding voor deze proef was een onderzoek in 2015 van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) naar discriminatie op de arbeidsmarkt in de regio Haaglanden. De gemeente vindt het beleid een succes en voert het per 1 januari voor alle sollicitaties in. Wethouder Rabin Baldewsingh is voorstander van het landelijk invoeren van anoniem solliciteren. De stelling is: Anoniem solliciteren moet in heel Nederland de nieuwe norm worden.
Stelling 6
Nederland maakt in 2018 een jaar lang als niet-permanent lid deel uit van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. De tijdelijke zetel wordt gedeeld met Italie, beide landen zijn een jaar lang lid van dit orgaan van de VN. Minister Koenders is blij met de zetel: “Er liggen genoeg uitdagingen die onze aandacht zullen vragen, zoals op het terrein van vredesmissies, veiligheid en migratie.” Op het functioneren van de Veiligheidsraad is echter veel kritiek, onder andere doordat de leden het niet eens kunnen worden over conflicten zoals in Syrie. We debatteren hierover met de stelling: De Veiligheidsraad moet worden afgeschaft.
Stelling 7
Nederland moet stoppen met adoptie van kinderen uit het buitenland. Dat schrijft de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) in een advies aan het kabinet. Volgens het adviesorgaan moet het belang van het kind altijd voorop staan. Ook is het belang van het kind dat het in eigen land, met de eigen cultuur kan opgroeien. Kinderen hebben er baat bij dat hun eigen opvoeding gecontinueerd wordt, zegt de RSJ. Ook stelt de RSJ dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er een aanzuigende werking van adoptie uitgaat. De vraag naar kinderen creëert een aanbod in kindertehuizen. De stelling luidt: Het adopteren van kinderen uit het buitenland moet verboden worden.
Stelling 8
Het proces tegen en de veroordeling van PVV-leider Geert Wilders doet opnieuw het debat oplaaien over de grenzen van vrije meningsuiting. Tweede Kamerlid Joram van Klaveren heeft daarom ook een initiatiefvoorstel ingediend om twee artikelen in het wetboek van strafrecht te wijzigen, zodat groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie en haat niet langer strafbaar zijn. De Tweede Kamer heeft dit voorstel onlangs verworpen. Moeten politici meer vrijheid krijgen om zich te uiten? De stelling luidt: Gekozen volksvertegenwoordigers moeten de volledige vrijheid hebben om alles te kunnen zeggen.
Stelling 9
De Taskforce kindermishandeling en seksueel misbruik wil een verplichte opvoedcursus voor alle jonge ouders. De werkgroep noemt dat broodnodig om het grote aantal kindermishandelingen in Nederland te verminderen. Er worden jaarlijks meer dan 100.000 gevallen gemeld. De Amsterdamse burgemeester Van der Laan, die voorzitter is van de Taskforce, wijst erop dat het normaal is dat mensen een cursus volgen om te bevallen. “Waarom vinden wij het ook niet normaal dat voor al die vele jaren daarna ouders leren hoe je kinderen opvoedt.” Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer zegt juist dat ouders “misschien meer moeten praten en minder opvoeden.” De stelling is: Alle jonge ouders moeten een verplichte opvoedcursus krijgen.
Seizoen 2015-2016
Stelling 1
Veel Nederlandse leerlingen lijken geen plezier in het leren te hebben en ervaren het recht op onderwijs als een plicht. Ze vinden het leuk om op school andere leerlingen te ontmoeten, maar voor de lesstof is er geen enthousiasme. Inspecteur-generaal Monique Vogelzang schrijft dat in het voorwoord van haar verslag over de staat van het onderwijs. Het magazine J/M Ouders bestempelde Nederlandse leerlingen eerder zelfs als lui. Klopt dit? De stelling is: Nederlandse scholieren missen ambitie.
Stelling 2
Als er niets gedaan wordt tegen de groeiende consumptie van frisdrank, zullen volgens cardiologen de zorgkosten onbeheersbaar worden. “Uit onderzoek blijkt dat de hoeveelheid suiker in de drankjes een bedreiging vormt voor de volksgezondheid” zegt Joep Perk van de Europese Cardiologenvereniging. “We weten nu dat mensen die een blikje frisdrank per dag drinken een 20% groter risico lopen op een hartinfarct.” De vereniging komt binnenkort met een advies aan de EU. Hierin staat dat er veel meer geld en tijd moet komen voor ontmoedigingsbeleid en bewustwording. Op scholen en in sportkantines moet frisdrank zelfs helemaal geweerd worden. De stelling is: De overheid dient de verkoop van suikerhoudende dranken op scholen te verbieden.
Stelling 3
Voor het eerst sinds jaren is de instroom van asielzoekers terug op het niveau dat voor het laatst rond de eeuwwisseling werd bereikt. Zichtbaar is hoe vele Europese landen worstelen met de grote groepen vluchtelingen en de invloed die dit heeft op de bevolking en het nationaal beleid. De Europese Commissie presenteerde in mei 2015 al een plan waarbij een verdeelsleutel werd gepresenteerd. Wij debatteren over Europese solidariteit met een simpele oplossing voor de verdeling van vluchtelingen over de Europese lidstaten: Vluchtelingen in de Europese Unie moeten worden verdeeld onder de lidstaten aan de hand van het BNP per lidstaat.
Stelling 4
De Duitse krant Bild plaatste in oktober verschillende Facebook berichten in de krant waarin Duitsers zich racistisch uitlaten over vluchtelingen. Bild vindt dat wie dit soort teksten op sociale media plaatst moet worden vervolgd wegens haatzaaien of het aanzetten tot geweld. De discussie over wat toelaatbaar is op internet is breder zichtbaar. Volgens Leeuwarder Courant stond de politie dit najaar op de stoep bij 15 tot 20 mensen uit Leeuwarden die ‘haat hadden gezaaid’ via Facebook en Twitter. Zou er niet standaard veel krachtiger moeten worden opgetreden? De stelling is: Ophitsende, discriminerende en haatzaaiende uitspraken op sociale media moeten met een lik-op-stuk-beleid worden aangepakt.
Stelling 5
We worden de laatste jaren omringd door technologie waarvan bijna niemand de werking doorgrondt. Jongeren zijn weliswaar veelal handiger met de nieuwe techniek dan bijvoorbeeld hun ouders, maar volgens columnist Peter de Waard is dit vooral ‘knoppenwijsheid’. Landen als Groot-Brittannië, Australië en Denemarken lopen voorop om deze digitale ongeletterdheid te bestrijden en bieden verschillende verplichte onderwijsprogramma’s aan in het voortgezet onderwijs en zelfs op basisscholen. Voormalig Eurocommissaris Neelie Kroes is groot voorstander van een schoolvak programmeren. De stelling luidt: Programmeren moet een verplicht vak worden op de middelbare school.
Stelling 6
D66-Kamerlid Dijkstra heeft een wetsvoorstel ingediend waarbij iedere Nederlander verplicht een keuze moet maken over orgaandonatie. Ze wil dat mensen via de post wordt gevraagd of ze wel of geen orgaandonor willen zijn. Als ze na twee brieven niet hebben gereageerd, worden ze als donor geregistreerd. In de Tweede Kamer zijn er zorgen over het aantal orgaandonoren, want ondanks campagnes en voorlichting overlijden er nog altijd zo’n 150 mensen per jaar omdat er geen orgaan voor hen beschikbaar is. In het debat gaan we nog een stap verder dan het plan van D66 en debatteren we over het ‘ja, tenzij’ systeem waarbij alle volwassenen orgaandonor zijn, tenzij ze hun registratie actief veranderen. De stelling luidt: Het ‘ja, tenzij’ donorsysteem dient in Nederland te worden ingevoerd.
Stelling 7
Steeds meer economen pleiten voor een wereldwijde maatregel: het heffen van een CO2-belasting op brandstoffen en productieprocessen die dit gas uitstoten, de zogenaamde carbon tax. Zo stop je de vervuiling via een belasting in de prijs, de vervuiler betaalt. Zo’n carbon tax is een veel krachtigere duw in een minder vervuilende richting dan het subsidiëren van schone energie, schreef het Britse weekblad The Economist onlangs. Ook hebben vijf Europese olie- en gasbedrijven, waaronder Shell, het idee onderschreven. Toch lijkt de heffing nog ver weg. De stelling luidt: Er moet zo snel mogelijk een wereldwijde CO2-belasting komen.
Stelling 8
Slechts 40 procent van de Nederlandse jongeren denkt dat mensen slim genoeg zijn om de natuur niet kapot te maken. Dit blijkt uit onderzoek onder Nederlandse jongeren in de leeftijd van 12 t/m 17 jaar. De nieuwe generatie jongeren hoort bij generatie Z, een generatie die opgroeit in tijden van technologische vooruitgang, politieke spanningen en economische crisis, en die zelf te maken zal krijgen met de gevolgen van bijvoorbeeld klimaatverandering. Zal het deze generatie lukken om de grote problemen van deze tijd aan te pakken? We testen het in dit debat. De stelling luidt: Het is aan generatie Z om de wereld te redden!
Stelling 9
Online daten heeft in de loop der jaren een enorme opmars doorgemaakt. Sinds enige tijd is het online vinden van een date ook bij jongeren populair. Met apps als Tinder lijkt het kiezen van een partner verworden te zijn tot een online vleeskeuring. Tegelijkertijd maken naar schatting zeventigduizend thuiswonende kinderen per jaar een (echt)scheiding van de ouders mee. Een peiling gaf eerder aan dat slechts een kleine meerderheid van de jongens denkt dat meiden het prettig vinden als ze zich galant opstellen tijdens de eerste date. Is de romantiek aan het uitsterven? De stelling luidt: Jongeren weten niet meer wat romantiek is.