Stellingen

Stelling 1
Niet alleen in Nederland maar in de hele wereld is de impact van klimaatverandering zichtbaar. Om klimaatverandering af te remmen is er snel actie nodig. Jongeren zullen de grootste impact van klimaatverandering meemaken, terwijl hun ouders en grootouders te weinig doen om een goede voorouder te zijn. Tegelijkertijd is het voor alle generaties lastig om ook daadwerkelijk duurzamer te leven. We zijn er vooral goed in om anderen te wijzen op hun niet-duurzame keuzes. Kunnen we samen op tijd de omslag maken? De stelling is: Jongeren moeten hun ouders dwingen om duurzamer te leven.

Stelling 2
De populariteit van de monarchie in Nederland blijft teruglopen. Verschillende experts uiten hun zorgen en ook de politiek is kritisch. Hoewel kroonprinses Amalia haar jaarlijkse toelage terugstort, liggen de kosten van het koningshuis onder een vergrootglas. Tegelijkertijd geven buitenlandse bezoeken van de koninklijke familie kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven en heeft de koning een samenbindende rol. Is de monarchie niet meer van deze tijd of verbindt het juist de Nederlandse samenleving? De stelling is: De monarchie moet worden afgeschaft. 

Stelling 3
In de afgelopen jaren is de woke-beweging in opkomst in Nederland. Dit maakt veel kritiek los. Ook minister Dilan Yesilgöz haalde onlangs hard uit naar het ‘wokisme’. Zo zou de cancel-cultuur te ver gaan en legt de beweging een beslag op de vrijheid van meningsuiting. Opent de woke-beweging ons de ogen voor onrecht, of beperkt het juist de vrijheid van anderen? De stelling is: De woke-beweging is een verrijking voor de Nederlandse samenleving.

Stelling 4
Uit onderzoek blijkt dat veel jongeren met mentale problemen kampen, zoals psychische problemen en stress. Met name bij meisjes is de situatie verslechterd. Ook zijn er relatief veel jongeren met suïcidale gedachten. België kiest voor een aanpak waarbij psychologen worden ingezet in het onderwijs om jongeren geestelijk gezond te houden. Een voorbeeld dat navolging verdient? De stelling is: Er moeten verplicht psychologen op scholen worden ingezet om jongeren mentaal gezond te houden.

Denk je aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfmoord helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.

Stelling 5
Burgers zijn ontevreden over de politiek en er is een sterke anti-overheidsstemming zichtbaar. In 2022 kwam slechts 50 procent van de kiezers opdagen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Dit doet vrezen voor de opkomst bij de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart. Van 1917 tot 1970 kenden we in ons land bij verkiezingen een opkomstplicht. Is de tijd rijp om de opkomstplicht weer in te voeren? De stelling is: Nederland moet de opkomstplicht opnieuw invoeren.

Stelling 6
President Poetin van Rusland probeert de Europese Unie uit elkaar te spelen. Tot dusver reageert Europa in gezamenlijkheid op de agressie van Rusland. Samenwerking in Europa is daarnaast o.a. zichtbaar bij de coronacrisis, de hoge energieprijzen en de sancties tegen Rusland. Steeds verdere Europese integratie lijkt logisch, ondanks de groei van rechts-populistische partijen. Willen burgers dit dus eigenlijk wel? De stelling is: Verdere Europese integratie is noodzakelijk.

Stelling 7
Scholen moeten de seksuele voorlichting moderniseren en ook aandacht besteden aan bijvoorbeeld genot, genderdiversiteit en het aangeven en herkennen van seksuele grenzen. Daarvoor pleiten 37 organisaties in een manifest. Docenten willen die onderwerpen graag meer aandacht geven, maar het ontbreekt hen vaak aan tijd. Werkt een modernere seksuele voorlichting of doen jongeren zelf wel hun kennis op? De stelling is: Modernere seksuele voorlichting in het onderwijs is essentieel voor de seksuele ontwikkeling van jongeren.

Stelling 8
Scholieren zitten gemiddeld zo’n vijf uur per dag achter hun smartphone. Uit onderzoek van DUO blijkt dat telefoons leiden tot slechte schoolprestaties en verminderde taal- en leesvaardigheid. Neuropsychiater Theo Compernolle stelt dat het concentratieverlies maakt dat jongeren veel meer tijd nodig hebben om te leren, ze veel meer fouten maken en veel meer stress ervaren. Een ruime meerderheid van de leraren op de basisschool en middelbare school is voor een verbod op smartphones in de klas. Ook in de politiek gaan er stemmen op voor meer wetgeving. De stelling is: Er moet een smartphone verbod komen op scholen.

Stelling 9
Er komen in 2023 naar verwachting meer asielzoekers naar Nederland dan in 2022. Het kabinet stelde de prognoses voor de instroom naar boven bij. Het kabinet wil mede hierdoor de migratie gaan inperken. Daarbij wordt niet alleen naar asielzoekers gekeken, het overgrote deel van de migranten komt op een andere basis naar Nederland, bijvoorbeeld arbeidsmigranten. Premier Rutte zei in november dat het aantal asielzoekers omlaag zal moeten, omdat hij de verwachte asielinstroom van 50.000 in 2023 “veel te hoog” vindt. Tegelijkertijd heeft Nederland zich te houden aan internationale verdragen. Het is daarom de vraag of de regering deze ambitie in de praktijk kan brengen. Tegelijkertijd zijn migranten een oplossing voor de tekorten op de arbeidsmarkt. De stelling is: Het inperken van de migratie is goed voor Nederland.

Stelling 1
Facebook kwam wereldwijd onder vuur te liggen na de onthulling van een oud-medewerker dat het bedrijf winst maken belangrijker vindt dat de veiligheid van gebruikers. In reactie op de beschuldigingen tegen Facebook dat zijn platforms schadelijk zijn voor kinderen, komt het bedrijf met maatregelen. Het is de vraag of bedrijven als Facebook zelf in staat zijn om te verbeteren of dat overheidsingrijpen noodzakelijk is. Of is de internetgebruiker zelf aan zet? De stelling is: Er moet strikte wetgeving komen voor social media bedrijven.

Stelling 2
Abortus is terug op de politieke agenda. Texas en Polen voeren strenge anti-abortus wetgeving in, in Nederland debatteert de Eerste Kamer over verruiming. Eén initiatief, van PvdA en GroenLinks, geeft huisartsen het recht de abortuspil aan vrouwen te verstrekken. Nu hebben ze dit niet. Een ander initiatief, van D66, wil de verplichte bedenktijd van vijf dagen voor vrouwen schrappen. Politiek wordt er verschillend over gedacht, maatschappelijk is er veel steun voor abortus. De stelling is: In Nederland moet het makkelijker worden om abortus te plegen.

Stelling 3
Schrijver David Van Reybrouck pleit al jaren voor meer burgerinvloed. Nu roept hij op tot een ‘preferendum’ als “bijzonder krachtig instrument om lastige knopen mee door te hakken.” Bij een klassiek referendum mag de burger louter ‘ja’ of ‘nee’ antwoorden op een vraag. Bij een preferendum mag de burger genuanceerd reageren op voorstellen die andere burgers hebben bedacht. Met name voor het klimaatbeleid ziet Van Reybrouck grote mogelijkheden. Provincies spelen een belangrijke rol in het halen van de klimaatdoelen. De stelling is: De provincie moet preferenda organiseren.

Stelling 4
Tijdens de coronapandemie werd zichtbaar dat er bij een deel van de samenleving minder vertrouwen is in de overheid en de wetenschap. Mensen wereldwijd wenden zich tot alternatieve behandelingen of methoden gebaseerd op niet-wetenschappelijke inzichten. Ook kwam recent Giel Beelen onder vuur te liggen door het verkopen van ‘guru-druppels’. Experts vrezen dat kinderen gevaar lopen door slechte behandelmethoden. Schiet de wetgeving tekort? De stelling is: Geneesmiddelen en alternatieve behandelmethoden zonder bewezen werking moeten verboden worden.

Stelling 5
Het klimaatrapport van het IPCC laat zien dat we echt aan de slag moeten om de klimaatverandering te keren. Wereldwijd nemen jongeren het voortouw om verandering af te dwingen. De 16-jarige Jesse van Schaik zegt: “Ik word gewoon steeds bozer. Ik ben 16, ik sta actie te voeren, het hele idee dat ik dit moet doen, terwijl het niet mijn verantwoordelijkheid is.” Actievoerders zijn boos op regeringen en grote bedrijven, die te weinig doen om klimaatverandering tegen te gaan. De stelling is: Actievoeren helpt voor een beter klimaat.

Stelling 6
De serie Sex Education helpt met haar diverse personages jongeren om over seks en gender te praten. Trouw stelt dat de “taboedoorbrekende serie” ouders moet doen besluiten om met hun kinderen over seks te praten. Mediawetenschapper Linda Duits van de Universiteit Utrecht is kritischer: “Progressieve mensen vinden de serie fantastisch maar die zijn al open over seks. Worden de jongeren die dit het hardst nodig hebben wel bereikt?” De stelling is: Taboes over seks zijn voor jongeren verdwenen!

Stelling 7
Een ruime meerderheid van de Polen steunt het EU-lidmaatschap van hun land. Toch wil de huidige regering wel de lusten, maar niet de lasten van de EU. Het land is hard op weg om zichzelf buiten de Europese rechtsorde te plaatsen. Ook Hongarije ligt regelmatig op ramkoers met de EU. Inwoners van Polen zijn bang dat het land de Europese Unie zou kunnen verlaten. Daarnaast is de roep hoorbaar om het mogelijk te maken om lidstaten uit de EU te zetten. De stelling is: Landen die breken met het Europees recht moeten de Europese Unie uit.

Stelling 8
De Duitse regering heeft aangekondigd dat ze cannabis wil reguleren voor recreatief gebruik. In meer landen zien we de trend naar een andere omgang met cannabis. Veertig burgemeesters in ons land stellen dat het verbod op softdrugs de handel erin aantrekkelijk maakt voor de georganiseerde misdaad, en dat cannabis legaal zou moeten worden. In een manifest geven ze aan dat scholieren ook te gemakkelijk de criminaliteit in worden gezogen. Is het legaliseren van softdrugs een antwoord op de toenemende criminaliteit? De stelling is: Nederland moet softdrugs legaal maken.

Stelling 9
De mentale gezondheid van tieners lijdt onder het gebrek aan sociaal leven en het vele online onderwijs. De overheid ziet dat jongeren behoefte hebben aan laagdrempelige ondersteuning voor hun mentaal welzijn en kwam met gerichte acties. Ook Kroonprinses Amalia bespreekt tegenwoordig geregeld haar mentale gezondheid met een professional. Voor veel ouders is mentaal welzijn een punt van zorg. Docenten kunnen een belangrijke rol spelen in het signaleren, ondersteunen en doorverwijzen van leerlingen met mentale problemen. Maar veel docenten weten niet hoe ze dit goed kunnen doen. De stelling is: Docenten moeten getraind worden in het herkennen en bespreekbaar maken van mentale problemen.

Naast bovenstaande negen stellingen zijn er per voorronde provinciespecifieke stellingen die apart worden gepubliceerd.

Stelling 1
Het nieuwe kabinet maakt de weg vrij voor de gekozen burgemeester. De vier coalitiepartijen scharen zich achter de grondwetswijziging die dat mogelijk maakt. Ook voldoende oppositiepartijen zijn voorstander waardoor de vereiste tweederde meerderheid om de grondwet te wijzigen – in zowel Tweede als Eerste Kamer – is verzekerd. Hoe de burgemeestersverkiezing daarna gaat verlopen, gaat het kabinet nog uitwerken. Het regeerakkoord zegt niets over de Commissaris van de Koning, die voorzitter is van het College van Gedeputeerde Staten en van Provinciale Staten. Nu wordt deze door de regering benoemd voor een periode van zes jaar. De stelling luidt: De Commissaris van de Koning moet rechtstreeks door de bevolking worden gekozen.
Stelling 2
De discussie over een ‘Wet voltooid leven’ loopt al enige tijd. Dit wetsvoorstel van D66 moet regelen dat ouderen die niet ziek zijn maar hun leven voltooid achten, euthanasie kunnen krijgen. Er komt tijdens deze kabinetsperiode een wetenschappelijk onderzoek naar de groep mensen die eventueel gebruik zou maken van een dergelijke wet. Op dit moment is euthanasie in ons land alleen toegestaan onder strenge voorwaarden en controles. De stelling is: Nederland heeft een ‘Wet voltooid leven’ nodig.
Stelling 3
Afgelopen zomer kwam er een groot onderzoek uit naar de seksualiteit van jongeren waarin blijkt dat jongeren later aan seks beginnen dan vijf jaar geleden. Ook valt op dat meer jongeren seks zonder liefde goedkeuren. Jongeren praten daarnaast minder met hun vrienden en ouders over seks en gaan minder op zoek naar informatie. Mogelijk is hierdoor de seksuele kennis onder jongeren verder achteruitgegaan. Volgens onderzoeker Hanneke de Graaf kunnen deze ontwikkelingen te maken hebben met de grote hoeveelheid porno op internet. “De prikkel om zelf seks te hebben, kan door het kijken naar seksueel getinte beelden kleiner worden. Het wordt toch allemaal wat minder spannend als je het overal kunt zien.” Hoe denken jongeren er zelf over? De stelling: Jongeren hebben een verkeerd beeld van seksualiteit.
Stelling 4
Het nieuwe kabinet gaat een proef doen waarbij in een beperkt aantal gemeenten legaal geteelde wiet wordt verspreid. Het experiment moet in enkele grote en middelgrote plaatsen de complete keten van teelt tot verkoop in de coffeeshops reguleren. De huidige praktijk is dat wiet wel mag worden verkocht in een coffeeshop, maar niet geteeld of aangevoerd. Het gedoogbeleid van Nederland is uniek in de Europese Unie. In de andere EU-landen zijn teelt, handel en gebruik van drugs verboden. De stelling is: De Nederlandse overheid moet zich verre houden van wietteelt.
Stelling 5
In maart mag iedere burger in een referendum stemmen over de ‘sleepwet’ die in juni door de Eerste Kamer werd aangenomen. Dankzij de wet mogen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) voortaan op grote schaal communicatie van de kabel aftappen. Tot nu toe mochten de veiligheidsdiensten alleen communicatie van individuele targets via de kabel aftappen. Edward Snowden zei eerder: “Een kind dat vandaag geboren wordt, groeit op zonder de notie wat privacy is, het zal nooit weten wat het betekent om een privémoment te hebben, een gedachte die niet is opgenomen en geanalyseerd.” Is het inleveren van privacy gerechtvaardigd om ons beter te beschermen tegen het kwaad? De stelling is: Het inleveren van privacy is noodzakelijk voor een veiliger samenleving.
Stelling 6
Van de tien best presterende onderwijslanden hebben wij de meest onrustige klassen, stelt docent Albert Mark van Leeuwen in NRC. Verder blijkt volgens hem uit onderzoek van de OESO dat leerlingen nauwelijks uit zichzelf lezen, liever geen sommen maken en geen tijd steken in het oplossen van moeilijke problemen. Aan de wortel van die onrust ligt een verlangen naar vrijheid, vrijheid waartoe het onderwijs vergeet op te leiden aldus Van Leeuwen. “Eens was de leerplicht het alternatief voor kinderarbeid, nu is het een ophokplicht. De leerplicht botst voortdurend met de eigengereidheid van onze jeugd.” Hij oppert dan ook om de leerplicht af te schaffen voor de examenjaren. We debatteren hierover met de stelling: Leerlingen in het examenjaar moeten worden vrijgesteld van de leerplicht.
Stelling 7
De spanningen tussen de Verenigde Staten en Noord-Korea zijn de afgelopen periode flink opgelopen. Beide partijen halen openlijk hard naar elkaar uit. Het communistische regime in Noord-Korea wordt zelfs bedreigd met “totale vernietiging” als het de VS of diens bondgenoten zou aanvallen. Veel experts zijn het er echter over eens dat er geen militaire oplossingen zijn om Noord-Korea van het eigen kernprogramma af te brengen en dat diplomatieke oplossingen de enige manier zijn om onze veiligheid te bewaren. De Amerikaanse president Donald Trump noemde in zijn toespraak bij de VN niet alleen Noord-Korea maar ook Iran en Venezuela als verstoorders van de internationale orde. De stelling is: We moeten accepteren dat er altijd schurkenstaten zullen blijven bestaan.
Stelling 8
‘Jongeren moeten nieuwe oplossingen bedenken voor oude problemen zoals klimaatverandering en sociale onrechtvaardigheid.’ Dat is de krachtige boodschap van de Zuid-Afrikaanse activist Kumi Naidoo. De voormalige directeur van Greenpeace zegt dat jonge mensen innovatief en visionair moeten zijn, ‘want de oplossingen van mijn generatie zijn mislukt. Mijn advies voor jonge mensen is: heb geen vertrouwen in de huidige leiders. Het is de grootste bende mislukkelingen die je kan vinden. Ze zijn niet bereid om te aanvaarden dat ze deze puinhoop gecreëerd hebben’, zegt Naidoo. In het verleden hebben we in Nederland al vaker gezien dat mensen opstonden en in verzet kwamen tegen de heersende orde, bijvoorbeeld in de Tweede Wereldoorlog en later in de jaren zeventig en tachtig. Recente pogingen om verandering te bewerkstelligen, zoals het manifest van politieke jongerenorganisaties vorig jaar, lijken te weinig impact te hebben. “Gezicht” van de babyboom generatie Youp van ’t Hek legde in de Oudejaarsconference de vinger op de zere plek: “We vliegen de hele wereld naar de klote, en we doen het met ongelooflijk veel enthousiasme.” Wordt het tijd dat de jongere generatie op de barricaden gaat? De stelling is: Jongeren moeten in verzet komen om de wereld te redden voor het echt te laat is.

Stelling 1
In een emotioneel interview spreekt Michael Kulkens over zijn strijd tegen het gebruik van smartphones in het verkeer. Dit naar aanleiding van het fatale ongeluk waarbij zijn zoon Tommy-Boy om het leven kwam. Minister Schultz van Haegen onderzoekt momenteel of het gebruik van telefoons op de fiets verboden moet worden. Daarbij neemt het gevaar met nieuwe apps zoals Pokemon Go het gevaar van smartphonegebruik op de fiets alleen maar toe. Wordt het tijd voor de overheid om in te grijpen? De stelling is: Het gebruik van smartphones op de fiets moet verboden worden.
Stelling 2
Het is tijd voor veranderingen in de gemeentepolitiek, want de huidige politieke democratie voldoet niet meer. Dat schrijft een groep lokale bestuurders, wetenschappers en ondernemers die zich verenigd hebben als ‘Code Oranje’. De huidige onvrede over politici en de maatschappelijke polarisatie vragen volgens de ondertekenaars om een nieuwe democratie. De schrijvers signaleren dat burgers ook invloed willen uitoefenen buiten de verkiezingen om. Een van de voorstellen is om de helft van de volksvertegenwoordigers niet te kiezen maar deze te loten. De stelling luidt: Provinciale Staten moet voor de helft bestaan uit gelote volksvertegenwoordigers.
Stelling 3
Binnenkort is iedereen orgaandonor, tenzij je zelf bezwaar aantekent. Een wetsvoorstel van D66-Kamerlid Pia Dijkstra dat deze nieuwe vorm van orgaandonorschap mogelijk maakt, werd onlangs door de Tweede Kamer aangenomen. Cees Sluimer, huisarts in Deventer, regeerde in de Volkskrant op de tegenstanders van deze wet die vinden dat de overheid geen aanspraak mag maken op het menselijk lichaam. Hij vindt dat in dat geval mensen die donor zijn óók de vrijheid moeten hebben om te beslissen dat organen: “a. worden gedoneerd, maar b. níet aan vervelende profiteurs die ervoor kozen andere mensen op de wachtlijst te laten sterven.” Hij stelt: “Haken en ogen die daaraan kleven zijn mijns inziens goed op te lossen. Ik nodig artsen en juristen uit om daar dan met mij vorm aan te gaan geven.” De stelling luidt: Wie zelf geen orgaandonor wil zijn moet onderaan de wachtlijst voor organen worden geplaatst.
Stelling 4
In België heeft minister Jo Vandeurzen een nationale date-dag in het leven geroepen. Hij wil dat de donderdag de dag is waarop Belgische stellen elkaar weer eens diep en romantisch in de ogen kijken. “Een beetje meer tijd en aandacht voor elkaar kan wonderen doen”, aldus Vandeurzen. Ook in Zweden staat het onderwerp op de agenda, daar heeft de Minister van Volksgezondheid een commissie de opdracht gegeven om zich te verdiepen in het seksleven van de Zweden. In ons land zien we een hoog aantal scheidingen en swipen veel mensen dagelijks via Tinder naar een nieuwe date. Moeten we in ons land daten en relaties serieuzer nemen? De stelling is: Nederland heeft een nationale date-dag nodig.
Stelling 5
De Gemeente Den Haag heeft een proef gedaan met anoniem solliciteren. De naam van de sollicitant, de talen die hij of zij beheerst, e-mailadres, nationaliteit en geboorteplaats – alles wat maar enigszins kan duiden op iemands culturele achtergrond – wordt weggelakt. De aanleiding voor deze proef was een onderzoek in 2015 van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) naar discriminatie op de arbeidsmarkt in de regio Haaglanden. De gemeente vindt het beleid een succes en voert het per 1 januari voor alle sollicitaties in. Wethouder Rabin Baldewsingh is voorstander van het landelijk invoeren van anoniem solliciteren. De stelling is: Anoniem solliciteren moet in heel Nederland de nieuwe norm worden.
Stelling 6
Nederland maakt in 2018 een jaar lang als niet-permanent lid deel uit van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. De tijdelijke zetel wordt gedeeld met Italie, beide landen zijn een jaar lang lid van dit orgaan van de VN. Minister Koenders is blij met de zetel: “Er liggen genoeg uitdagingen die onze aandacht zullen vragen, zoals op het terrein van vredesmissies, veiligheid en migratie.” Op het functioneren van de Veiligheidsraad is echter veel kritiek, onder andere doordat de leden het niet eens kunnen worden over conflicten zoals in Syrie. We debatteren hierover met de stelling: De Veiligheidsraad moet worden afgeschaft.
Stelling 7
Nederland moet stoppen met adoptie van kinderen uit het buitenland. Dat schrijft de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) in een advies aan het kabinet. Volgens het adviesorgaan moet het belang van het kind altijd voorop staan. Ook is het belang van het kind dat het in eigen land, met de eigen cultuur kan opgroeien. Kinderen hebben er baat bij dat hun eigen opvoeding gecontinueerd wordt, zegt de RSJ. Ook stelt de RSJ dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er een aanzuigende werking van adoptie uitgaat. De vraag naar kinderen creëert een aanbod in kindertehuizen. De stelling luidt: Het adopteren van kinderen uit het buitenland moet verboden worden.
Stelling 8
Het proces tegen en de veroordeling van PVV-leider Geert Wilders doet opnieuw het debat oplaaien over de grenzen van vrije meningsuiting. Tweede Kamerlid Joram van Klaveren heeft daarom ook een initiatiefvoorstel ingediend om twee artikelen in het wetboek van strafrecht te wijzigen, zodat groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie en haat niet langer strafbaar zijn. De Tweede Kamer heeft dit voorstel onlangs verworpen. Moeten politici meer vrijheid krijgen om zich te uiten? De stelling luidt: Gekozen volksvertegenwoordigers moeten de volledige vrijheid hebben om alles te kunnen zeggen.
Stelling 9
De Taskforce kindermishandeling en seksueel misbruik wil een verplichte opvoedcursus voor alle jonge ouders. De werkgroep noemt dat broodnodig om het grote aantal kindermishandelingen in Nederland te verminderen. Er worden jaarlijks meer dan 100.000 gevallen gemeld. De Amsterdamse burgemeester Van der Laan, die voorzitter is van de Taskforce, wijst erop dat het normaal is dat mensen een cursus volgen om te bevallen. “Waarom vinden wij het ook niet normaal dat voor al die vele jaren daarna ouders leren hoe je kinderen opvoedt.” Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer zegt juist dat ouders “misschien meer moeten praten en minder opvoeden.” De stelling is: Alle jonge ouders moeten een verplichte opvoedcursus krijgen.

Stelling 1
Veel Nederlandse leerlingen lijken geen plezier in het leren te hebben en ervaren het recht op onderwijs als een plicht. Ze vinden het leuk om op school andere leerlingen te ontmoeten, maar voor de lesstof is er geen enthousiasme. Inspecteur-generaal Monique Vogelzang schrijft dat in het voorwoord van haar verslag over de staat van het onderwijs. Het magazine J/M Ouders bestempelde Nederlandse leerlingen eerder zelfs als lui. Klopt dit? De stelling is: Nederlandse scholieren missen ambitie.
Stelling 2
Als er niets gedaan wordt tegen de groeiende consumptie van frisdrank, zullen volgens cardiologen de zorgkosten onbeheersbaar worden. “Uit onderzoek blijkt dat de hoeveelheid suiker in de drankjes een bedreiging vormt voor de volksgezondheid” zegt Joep Perk van de Europese Cardiologenvereniging. “We weten nu dat mensen die een blikje frisdrank per dag drinken een 20% groter risico lopen op een hartinfarct.” De vereniging komt binnenkort met een advies aan de EU. Hierin staat dat er veel meer geld en tijd moet komen voor ontmoedigingsbeleid en bewustwording. Op scholen en in sportkantines moet frisdrank zelfs helemaal geweerd worden. De stelling is: De overheid dient de verkoop van suikerhoudende dranken op scholen te verbieden.
Stelling 3
Voor het eerst sinds jaren is de instroom van asielzoekers terug op het niveau dat voor het laatst rond de eeuwwisseling werd bereikt. Zichtbaar is hoe vele Europese landen worstelen met de grote groepen vluchtelingen en de invloed die dit heeft op de bevolking en het nationaal beleid. De Europese Commissie presenteerde in mei 2015 al een plan waarbij een verdeelsleutel werd gepresenteerd. Wij debatteren over Europese solidariteit met een simpele oplossing voor de verdeling van vluchtelingen over de Europese lidstaten: Vluchtelingen in de Europese Unie moeten worden verdeeld onder de lidstaten aan de hand van het BNP per lidstaat.
Stelling 4
De Duitse krant Bild plaatste in oktober verschillende Facebook berichten in de krant waarin Duitsers zich racistisch uitlaten over vluchtelingen. Bild vindt dat wie dit soort teksten op sociale media plaatst moet worden vervolgd wegens haatzaaien of het aanzetten tot geweld. De discussie over wat toelaatbaar is op internet is breder zichtbaar. Volgens Leeuwarder Courant stond de politie dit najaar op de stoep bij 15 tot 20 mensen uit Leeuwarden die ‘haat hadden gezaaid’ via Facebook en Twitter. Zou er niet standaard veel krachtiger moeten worden opgetreden? De stelling is: Ophitsende, discriminerende en haatzaaiende uitspraken op sociale media moeten met een lik-op-stuk-beleid worden aangepakt.
Stelling 5
We worden de laatste jaren omringd door technologie waarvan bijna niemand de werking doorgrondt. Jongeren zijn weliswaar veelal handiger met de nieuwe techniek dan bijvoorbeeld hun ouders, maar volgens columnist Peter de Waard is dit vooral ‘knoppenwijsheid’. Landen als Groot-Brittannië, Australië en Denemarken lopen voorop om deze digitale ongeletterdheid te bestrijden en bieden verschillende verplichte onderwijsprogramma’s aan in het voortgezet onderwijs en zelfs op basisscholen. Voormalig Eurocommissaris Neelie Kroes is groot voorstander van een schoolvak programmeren. De stelling luidt: Programmeren moet een verplicht vak worden op de middelbare school.
Stelling 6
D66-Kamerlid Dijkstra heeft een wetsvoorstel ingediend waarbij iedere Nederlander verplicht een keuze moet maken over orgaandonatie. Ze wil dat mensen via de post wordt gevraagd of ze wel of geen orgaandonor willen zijn. Als ze na twee brieven niet hebben gereageerd, worden ze als donor geregistreerd. In de Tweede Kamer zijn er zorgen over het aantal orgaandonoren, want ondanks campagnes en voorlichting overlijden er nog altijd zo’n 150 mensen per jaar omdat er geen orgaan voor hen beschikbaar is. In het debat gaan we nog een stap verder dan het plan van D66 en debatteren we over het ‘ja, tenzij’ systeem waarbij alle volwassenen orgaandonor zijn, tenzij ze hun registratie actief veranderen. De stelling luidt: Het ‘ja, tenzij’ donorsysteem dient in Nederland te worden ingevoerd.
Stelling 7
Steeds meer economen pleiten voor een wereldwijde maatregel: het heffen van een CO2-belasting op brandstoffen en productieprocessen die dit gas uitstoten, de zogenaamde carbon tax. Zo stop je de vervuiling via een belasting in de prijs, de vervuiler betaalt. Zo’n carbon tax is een veel krachtigere duw in een minder vervuilende richting dan het subsidiëren van schone energie, schreef het Britse weekblad The Economist onlangs. Ook hebben vijf Europese olie- en gasbedrijven, waaronder Shell, het idee onderschreven. Toch lijkt de heffing nog ver weg. De stelling luidt: Er moet zo snel mogelijk een wereldwijde CO2-belasting komen.
Stelling 8
Slechts 40 procent van de Nederlandse jongeren denkt dat mensen slim genoeg zijn om de natuur niet kapot te maken. Dit blijkt uit onderzoek onder Nederlandse jongeren in de leeftijd van 12 t/m 17 jaar. De nieuwe generatie jongeren hoort bij generatie Z, een generatie die opgroeit in tijden van technologische vooruitgang, politieke spanningen en economische crisis, en die zelf te maken zal krijgen met de gevolgen van bijvoorbeeld klimaatverandering. Zal het deze generatie lukken om de grote problemen van deze tijd aan te pakken? We testen het in dit debat. De stelling luidt: Het is aan generatie Z om de wereld te redden!
Stelling 9
Online daten heeft in de loop der jaren een enorme opmars doorgemaakt. Sinds enige tijd is het online vinden van een date ook bij jongeren populair. Met apps als Tinder lijkt het kiezen van een partner verworden te zijn tot een online vleeskeuring. Tegelijkertijd maken naar schatting zeventigduizend thuiswonende kinderen per jaar een (echt)scheiding van de ouders mee. Een peiling gaf eerder aan dat slechts een kleine meerderheid van de jongens denkt dat meiden het prettig vinden als ze zich galant opstellen tijdens de eerste date. Is de romantiek aan het uitsterven? De stelling luidt: Jongeren weten niet meer wat romantiek is.